De kwalitatieve classificatie van Toscaanse wijnen
Er zijn grofweg vier kwaliteitsniveaus in Italiaanse wijn:
- Vino da tavola
- Indicazione Geografica Tipica (IGT)
- Benaming van gecontroleerde oorsprong (DOC)
- Gecontroleerde en gegarandeerde oorsprongsbenaming (DOCG)
Met de nieuwe EU-wijnmarktregulering van 2009 is de oorsprongsbenaming voor wijn gestandaardiseerd in overeenstemming met de levensmiddelenwetgeving, zodat er nu nieuwe beschrijvingen zijn die de oude beschrijvingen niet overschrijven vanwege grootvaders in Italië. De nieuwe omschrijvingen zijn:
- Vino, of "wijn", voorheen Vino da Tavola
- Indicazione Geografica Protetta (IGP), voorheen IGT
- Denominazione d'Origine Protetta (DOP), voorheen DOC en DOCG
Als u dieper op de materie wilt ingaan, raden wij u aan eerst de Verordening (EG) nr. 607/2009 van de Commissie van 14 juli 2009 met uitvoeringsbepalingen voor Verordening (EG) nr. 479/2008 van de Raad met betrekking tot beschermde oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen, traditionele aanduidingen en de etikettering en presentatie van bepaalde wijnbouwproducten ”.
Verder regelt de Italiaanse wet "Legge 10 febbraio 1992, n. 164: Nuova disciplina delle denominazioni d'origine dei vini" de toewijzing van IGT, DOC en DOCG.
Als deze werken je afschrikken, lees dan hier verder. We houden vast aan de termen IGT, DOC en DOCG, zoals ze in Italië nog steeds door de meerderheid worden gebruikt.
1. Vino da Tavola (VT)
Een Vino da Tavola of gewoon “Vino” is niets meer dan een simpele tafelwijn. VT is ook geen officiële naam. Het is niet onderworpen aan speciale kwaliteitscontroles, vooral met betrekking tot herkomst en druivensoort. Omgekeerd is er geen test van "hoe goed" de wijn is. Bij een bezoek aan Italiaanse vrienden die een wijngaard bezitten, kan een Vino da Tavola positieve verrassingen in petto hebben.
2. Geografische indicatie (IGT)
Indicazione Geografica Tipica is het eerste juiste kwaliteitsniveau, het ligt boven de Vino da Tavola en komt overeen met de Duitse landwijn. Dat hoeft echter niet te betekenen dat een IGT op zich geen bijzonder goede wijn is.
Een IGT is onderworpen aan kwaliteitscontrole en moet minimaal aangeven uit welk teeltgebied het komt en uit welke druivensoorten het bestaat. Net als bij tafelwijnen kunnen hier positieve uitschieters zijn die zelfs van hogere kwaliteit zijn dan DOC-wijnen, omdat ze bijvoorbeeld druivensoorten bevatten die niet volgens de lokale DOC-regelgeving mogen worden gebruikt. Ze worden ook wel "Super Tuscans" genoemd.
De IGT-wijnen van Toscane omvatten momenteel (in alfabetische volgorde):
Alta Valle della Greve, Colli della Toscana Centrale, Costa Toscana, Montecastelli, Toscano / Toscana, Val di Magra.
3. Oorsprongsbenaming gecontroleerd (DOC)
Denominazione di Origine Controllata is een "gecontroleerde oorsprongsbenaming" voor wijn uit Italië. De officiële omschrijving volgens de EU-regelgeving is:
Wijnen met oorsprongsbenaming: de geografische naam van een wijnbouwgebied dat wordt gekenmerkt door een bepaalde productie; de naam wordt gebruikt om een kwaliteitsproduct aan te duiden met een hoog bewustzijnsniveau, dat zijn eigenschappen dankt aan de geografische omstandigheden en menselijke invloeden. De wet definieert de speciale traditionele term "DOC" voor de Italiaanse namen om het bovengenoemde concept van de zeer hoge kwaliteit en traditionele oorsprongsbenaming te verklaren.
Publicatieblad van de Europese Unie nr. 607/2009 (L 193 / S. 104)
Qua kwaliteit staan de DOC-wijnen boven de IGT-wijnen en onder de DOCG-wijnen. Ze worden gekenmerkt door hun bewustzijnsniveau en de aanduiding van hun herkomst. DOC-wijnen mogen alleen worden geproduceerd in erkende teeltgebieden en met goedgekeurde druivenrassen (hoofdras in Toscane: Sangiovese). De toelaatbare opbrengst per hectare mag niet worden overschreden om de kwaliteit van de druiven niet te verminderen. Wijnen met een DOC- of DOCG-zegel mogen niet worden afgevuld in flessen of containers met een inhoud van meer dan vijf liter.
In Toscane zijn dit momenteel (in alfabetische volgorde):
Ansonica Costa dell'Argentario, Barco Reale di Carmignano, Bianco dell'Empolese, Bianco di Pitigliano, Bolgheri, Bolgheri Sassicaia, Candia dei Colli Apuani, Capalbio, Colli dell'Etruria Centrale, Colli di Luni, Colline Lucchesi, Cortona, Elba, Grance Senesi, Maremma Toscana, Montecarlo, Montecucco, Monteregio di Massa Marittima, Montescudaio, Moscadello di Montalcino, Orcia, Parrina, Pomino, Rosso di Montalcino, Rosso di Montepulciano, San Gimignano, San Torpè, Sant'Antimo, Sovana, Terratico di Bibbona, Terre di Casole, Terre di Pisa, Val d'Arbia, Val d'Arno di Sopra of Valdarno di Sopra, Val di Cornia, Valdichiana Toscana, Valdinievole, Vin Santo del Chianti, Vin Santo del Chianti Classico, Vin Santo di Carmignano, Vin Santo di Montepulciano.
4. Denominazione di Origine Controllata en Garantita (DOCG)
Denominazione di Origine Controllata e Garantita is ook een "gecontroleerde oorsprongsbenaming" voor wijn uit Italië. Qua kwaliteit (niet smaak) komt DOCG het dichtst in de buurt van het Duitse predikaat wijn. De officiële omschrijving volgens de EU-regelgeving is:
Vergelijkbaar met de definitie van DOC, maar bevat ook het woord "gegarandeerd" en wordt gebruikt voor wijnen van bijzondere waarde die al minstens vijf jaar als DOC-wijn worden erkend. Deze wijnen worden op de markt gebracht in containers met een inhoud van maximaal 5 liter en hebben een officieel identificatiebandje om de consument een betere garantie te bieden.
Publicatieblad van de Europese Unie nr. 607/2009 (L 193 / S. 104)
De DOCG-wijnen vertegenwoordigen het hoogste kwaliteitsniveau in de officiële classificatie. De flessen hebben een band met “DOCG” om de nek en moeten in de teeltruimte worden gebotteld (andere wijnen worden als massaproduct vaak vooraf in grote containers vervoerd om te worden gebotteld buiten de teeltgebieden om te worden). Er kan weinig tot geen verschil zijn tussen DOC en DOCG. Het hangt er van af. Omdat veel DOCG-wijnen traditioneler zijn, zijn ze vaak betrouwbaarder van kwaliteit. Opgemerkt moet worden dat binnen de namen “Brunello”, “Chianti Classico” en de andere grote DOCG-wijnen kunnen op hun beurt kwaliteitsverschillen hebben. In individuele gevallen hangt het onder meer af van de producent of het wijnjaar.
Er zijn momenteel 11 DOCG-wijnen in Toscane (alfabetisch gesorteerd):
Brunello di Montalcino, Carmignano, Chianti (DOCG), Chianti Classico (DOCG), Elba Aleatico Passito, Montecucco Sangiovese, Morellino di Scansano, Suvereto, Val di Cornia Rosso, Vernaccia di San Gimignano, Vino Nobile di Montepulciano.
5. De "Chianti Classico", of het ding met de "zwarte haan"
Hiertoe geven we naast onze eigen kennis ook onderdelen uit de zeer goede beschrijving van Wikipedia in enigszins verkorte vorm.
(Pagina "Chianti (wijn)". In: Wikipedia, The Free Encyclopedia. Status: 21 november 2016, 13:02 UTC. URL: https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Chianti_(Wein)&oldid=159918890 (Opgehaald: 4 februari 2017, 12:11 UTC)
Chianti was vroeger synoniem met Italiaanse wijn en werd traditioneel verkocht in strogevlochten flessen (fiasco). Onder de naam Chianti worden twee belangrijke rode wijnen ("Chianti DOCG" en "Chianti Classico DOCG") en twee dessertwijnen ("Vin Santo del Chianti DOC" en "Vin Santo del Chianti Classico DOC") geproduceerd. De rode wijnen kregen allebei hun "gecontroleerde en gegarandeerde oorsprongsbenaming" (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) op 2 juli 1984, nadat ze al sinds 1967 gecertificeerd waren als DOC-wijnen. De "Vin Santo del Chianti" heeft op 28 augustus 1997 zijn gecontroleerde oorsprongsbenaming (DOC) gekregen. De "Vin Santo del Chianti Classico" heeft sinds 24 oktober 1995 een "Denominazione di Origine Controllata".
De naam Chianti is waarschijnlijk afgeleid van een Etruskische familienaam en verwees oorspronkelijk naar het heuvelachtige landschap tussen Baliaccia en Monte Luco. De naam werd later uitgebreid tot de steden Castellina, Radda en Gaiole en vormde de territoriale kern van de middeleeuwse Chianti League (Italiaanse Lega del Chianti), een politieke en militaire alliantie onder het bewind van de stadstaat. Florence. Deze zone vormt nu het zuidelijke deel van het Chianti Classico-gebied. De zwarte haan (Gallo Nero) als het heraldische dier van de Chianti League werd later het symbool van de Chianti Classico. In 1716, bij decreet van de groothertog van Toscane, Cosimo III. de 'Medici een van de eerste wijnwetten. Hierin definieerde hij een beschermde oorsprongsbenaming voor de Chianti en bepaalde regels voor marketing en productie. Deze stap kan worden gezien als een voorloper van de huidige DOC- en DOCG-productievoorschriften.
Tegenwoordig moet de zwarte haan op de banderol van Chianti Classico-wijnen worden gezien als een apart handelsmerk, maar niet als een officieel kwaliteitskenmerk van de EU. De eisen voor het verkrijgen van het merk zijn strenger dan de eisen voor DOCG-wijnen. Omgekeerd betekent dit dat er geen Chianti DOCG meer wordt geproduceerd in het Chianti-Classico gebied (!) om de hoge kwaliteitsstandaard te kunnen garanderen op het gebied van rijpingstijd, opbrengst en druivensoort (minimaal 80% Sangiovese).
De Chianti Classico wordt ook in andere kwaliteitsniveaus geproduceerd:
Chianti Classico-reserve: Verkoop niet eerder dan 24 maanden na het oogstjaar, waarvan minimaal drie maanden op fles.
Chianti Classico Gran Selezione: Verkoop niet eerder dan 30 maanden na het oogstjaar, waarvan minimaal drie maanden op fles. Dit hoogste kwaliteitsniveau van Chianti Classico werd pas in 2013 geïntroduceerd.
Laatste update: 06.02.2024
